Każdy budynek jest narażony na pojawienie się wilgoci. Aby ustrzec się jej, niezbędne jest nie tylko poprawne i zgodne z zasadami sztuki budowlanej wykonawstwo, ale i właściwa eksploatacja i budynku. Źródeł wilgoci jest wiele, m.in. przenika do domu z zewnątrz, jest produkowana przez lokatorów oraz powstaje w wyniku wielu wykonywanych przez nich czynności, choćby takich jak gotowanie, kąpiel, pranie, suszenie.
Poprawnie zaizolowany, ogrzany i wentylowany budynek nie jest narażony na jej negatywne oddziaływanie. Jednak brak wymaganej wymiany powietrza, a także niedostateczne ogrzanie i ocieplenie obiektu sprawiają, że wzrasta ryzyko kondensacji pary wodnej w pomieszczeniach, czego skutkiem jest grzyb, pleśń i coraz mocniejszy wraz z upływem czasu odór wilgoci.
Źródłem wilgoci są też różnego rodzaju nieszczelności - instalacji, rynien, rur spustowych, pokrycia dachowego. Poważnym zagrożeniem dla konstrukcji budynku jest wilgoć znajdująca się w gruncie, a także woda gruntowa, stale bądź okresowo oddziałująca na przyziemie budynku. Brak, wadliwe wykonanie czy uszkodzenia izolacji wodochronnej sprawiają, że mury narażone są na kapilarne podciąganie wilgoci, której obecność objawia się m.in. wykwitami solnymi, plamami wilgoci na tynku i jego odpadaniem. Najczęściej tego rodzaju symptomy zawilgocenia pojawiają się w budynkach starszych. Nowe nie są wolne też od tych zagrożeń, gdyż nie zawsze prace izolacyjne wykonane są poprawnie. Przyczyną wilgoci w nowych obiektach mogą być np. wady techniczne systemów odprowadzających wody opadowe albo też nieodpowiedni sposób zastosowania betonów i zapraw przy budowie, zmiany poziomu wody gruntowej lub nieprawidłowa eksploatacja pomieszczeń piwnicznych. Pojawia się ona też często w przypadkach, gdy zbyt wcześnie zaczęto wykańczać nowy budynek - jeszcze przed odparowaniem tzw. wilgoci technologicznej z przegród.
Bardzo ważny jest odpowiedni dobór typu izolacji i materiałów hydroizolacyjnych. Izolacja wodochronna zabezpiecza przed różnymi typami wody występującej w gruncie: kapilarnej, przesiąkającej, zaskórnej, gruntowej. Gdy jednak wilgoć już się pojawi, istotny jest precyzyjny dobór metody osuszenia i renowacji muru. Ten wybór powinien być poprzedzony serią specjalistycznych badań. Najpierw konieczne jest wykrycie źródła wycieku i jego likwidacja. Brak tych działań sprawi, że - mimo osuszenia - wilgoć pojawi się ponownie, a jej konsekwencje mogą być katastrofalne dla struktury budynku.
Usunięcie wilgoci z budynku oraz zabezpieczenie go przed jej ponownym pojawieniem się jest przedsięwzięciem wymagającym niekiedy poważnym robót budowlanych. Często konieczne jest wykonanie nowej, poprawnej izolacji poziomej i pionowej, osuszenie mokrych części obiektu, a w sytuacjach, gdy soki poziom wód gruntowych jest wysoki a sam grunt trudno przepuszczalny, należy przed przystąpieniem do naprawy izolacji przyziemia wykonać drenaż wokół budowli. Niezbędne jest też zadbanie o skuteczne odprowadzenie wód deszczowych z dachu i otoczenia budynku. Woda opadowa powinna być odprowadzona jak najdalej od budynku, najlepiej do kanalizacji burzowej lub rowu melioracyjnego, a nie bezpośrednio do gruntu.
Metody osuszania i hydroizolacji ścian
W celu usunięcia pleśni czy grzybów konieczne jest zastosowanie odpowiednich środków chemicznych o działaniu pleśniobójczym. Podczas odnawiania ścian uszkodzonych przez pleśń, oprócz tradycyjnego odkażania za pomocą farb wapiennych, stosowane mogą być również współczesne farby dyspersyjne z dodatkami biobójczymi lub specjalistyczne farby wyprodukowane dzięki najnowszej technologii. Jeżeli ich aplikacja nie przynosi pożądanych efektów, przed inwestorem pojawia się konieczność przeprowadzenia poważniejszych prac. Polegają one na skuciu (z odpowiednim zapasem) zapleśniałego tynku, osuszenie i zabezpieczenie ściany impregnatem grzybobójczym, po czym wykończenie jej np. farbą chroniącą przed rozwojem grzybów, glonów czy pleśni, lub tynkiem renowacyjnym. Sposobów osuszania murów jest kilkanaście - wybór konkretnego zależy m.in. od grubości muru i materiału, z jakiego został on wykonany. Można je podzielić na dwie zasadnicze grupy: metody naturalne i sztuczne nieinwazyjne i inwazyjne. Sposoby naturalne wymagają czasu, pożądany efekt uzyskuje się powoli. Ich wybór ma sens wyłącznie w przypadku cienkich ścian, znacznie korzystniejsze - ze względu na tempo osuszania oraz jego skuteczność - jest zastosowanie jednej z metod sztucznych.
a. Metody naturalne
- należą do nich wietrzenie (efektywne jeśli mamy do czynienia z niewielkim zawilgoceniem i niezbyt grubymi prze-grodami budowlanymi - skuteczne pod warunkiem ciepłej i suchej pogody);
b. Metody sztuczne nieinwazyjne
zalicza się do nich np. osuszanie gorącym powietrzem, absorpcyjne, kondensacyjne, mikrofalowe. Działają one w sposób podobny do osuszania naturalnego - przegroda wysycha dzięki podniesieniu temperatury wewnątrz pomieszczenia z jednoczesnym zapewnieniem odpowiedniej wentylacji;
c. Metody sztuczne inwazyjne osuszania i hydroizolacii tarasów
wśród stosowanych rozwiązań są m.in. otwory Knapenna zwykłe lub z bruzdą grzejną, otwory z środkiem higroskopijnym, elektroosmoza, iniekcje, metody mechaniczne.
Metody mechaniczne to m.in.:
• odcinkowe podcinanie muru - wykorzystywane do zakładania tak izolacji pionowych, jak i poziomych; ponieważ jest to metoda pracochłonna, kosztowna i coraz rzadziej stosowana;
• metoda wbijania chromowo-niklowej blachy falistej - bezpieczna, skuteczna, zapobiega skutkom kapilarnego podciągania wody z gruntu - ograniczona do obiektów z cegły, kamienia lub o budowie mieszanej posiadających ciągłe spoiny poziome. Po wprowadzeniu izolacji w miejscu jej osadzenia, należy wykonać izolację pionową specjalnym tynkiem izolacyjnym, aby zapobiec przedostawaniu się wilgoci poprzez tynk.
Metody termoiniekcji, termoiniekcji mikrofalowej, iniekcji termofalowej
Działają dwuetapowo - najpierw jest osuszanie murów za pomocą odpowiednich urządzeń i zmniejszenie wilgotności do poziomu 4-5%, następnie wytworzenia blokady hydrofobowej.
Metody elektrofizyczne
Opierają się o urządzenie wytwarzające fale elektromagnetyczne, których zadaniem jest odwrócenie kierunku kapilarnego ruchu wilgoci, czego efektem jest powstrzymanie podciągania kapilarnego wody. Długotrwałe działanie urządzeń ma powstrzymać podciąganie kapilarne i tym samym pełnić rolę izolacji poziomej.
Iniekcja bezciśnieniowa lub ciśnieniowa
Czyli zabezpieczanie fundamentów i ławy poprzez wykonanie przepon (poziomych blokad hydrofobowych) w murze - często jej uzupełnieniem jest zabezpieczenie ścian tynkiem renowacyjnym albo wykonanie izolacji pionowej w celu uniknięcia zniszczenia ściany powyżej przepony. Stosowane są różne materiały iniekcyjne - silikaty, silany, siloksany, akrylany, żywice poliuretanowe, epoksydowe itp. Mają one za zadanie hydrofobizację kapilar (środek tworzy przeciwwilgociową izolację - barierę poziomą w murze, zabezpieczającą przed kapilarnym podciąganiem wilgoci) albo ich zatykanie (zaciskanie - środek wnika w najmniejsze kapilary, zapobiega też wędrówce soli.)
Po nasyceniu muru środkiem, niezbędne jest zasklepienie wykonanych wcześniej otworów zaprawą systemową. Jedną z metod iniekcyjnych jest metoda iniekcji krystalicznej, pozwalająca na wytworzenie poziomej i pionowej blokady hydrofobowej. W tym przypadku wywiercone otwory najpierw się nawilża, a następnie wprowadza do nich grawitacyjnie środek iniekcyjny, składający się z cementu portlandzkiego, aktywatora krzemianowego i wody. Izolacje poziome przeciwwilgociowe mogą być też wykonane metodą iniekcji termicznej - otwory nawiercone w wilgotnym murze nasączane są, przy użyciu termopakerów, kompozytem wosków naftowych o właściwościach uszczelniających i hydrofobizujących. Rozwiązanie to zalecane jest zwłaszcza w murach bardzo zasolonych. Metoda iniekcji kurtynowej polega na wywierceniu na wylot siatki otworów w przegrodach i wprowadzeniu pod ciśnieniem, które nie przekracza 10 bar, w otaczający grunt specjalistycznego preparatu, Który tworzy powierzchniową powłokę uszczelniającą na styku przegroda - grunt. Materiał nie zmienia swych parametrów uszczelniających niezależnie od wahań poziomu wody gruntowej, stopnia zawilgocenia gruntu, działanie mrozu i zmian temperatury. Metoda ta pozwala na wykonanie izolacji zewnętrznej bez konieczności odkopywania budynku.
Jedną z nowszych propozycji jest preparat w postaci kremu do iniekcji murów w celu wytworzenia poziomej
bariery hydroizolacyjnej odcinającej wilgoć pochodzącą z podciągania kapilarnego. Zawiera 6% składników czynnych i zaledwie 40% wody. Jest to mieszanina asfaltu modyfikowanego z kruszywem mineralnym. Składa się z aktywnych silanów i siloksanów oraz emulgatorów odpowiedzialnych za stabilność układu. Unikalna technologia kremu wykorzystuje zjawisko transportowania przez silany cząstek blokujących (siloksanów) do zaprawy murarskiej. Dzięki niewielkiej ilości wody mur szybciej wysycha, a jednolita konsystencja sprawia, że aktywne składniki rozprzestrzeniają się równomiernie i skutecznie zabezpieczają cały mur.
Tynki renowacyjne
Nowoczesne produkty chemii budowlanej stanowią doskonałą ochronę ścian przed wilgocią. Należą do nich m.in. tynki renowacyjne. Są to specjalistyczne systemy, które - zachowując mineralny skład - zapewniają odporność powłoki na szkodliwy wpływ warunków zewnętrznych, w tym zanieczyszczeń środowiska. Wyprawy te są oznaczone literą R i muszą one spełniać bardzo wysokie wymagania w zakresie paroprzepuszczalności i wodochłonności, gwarantować niskie podciąganie kapilarne, wysoką porowatość oraz dyfuzyjność. Stawiane są im też określone wysokie wymagania w zakresie odporności na obciążenie solami. Tynki renowacyjne mają zdolność do pochłaniania znajdującej się w murze wilgoci (oddają ją na zewnątrz w postaci pary wodnej). Do ich charakterystycznych cech należą wysoka porowatość, hydrofobowość, niski opór dyfuzyjny, optymalna nasiąkliwość, odporność na zmienne warunki atmosferyczne, wytrzymałość na ściskanie i rozciąganie. Tynki te mają system czynnych powierzchniowo porów powietrznych, ich objętość w związanej zaprawie musi być większa niż 40%.
Jak działają systemy renowacyjne? Otóż zawierająca sole woda jest przejmowana przez tynk na głębokość kilku milimetrów i odparowuje w jego wnętrzu. Ze względu na to, że przez tynk renowacyjny woda przechodzi w postaci pary wodnej, ten pozostaje suchy. Sole krystalizują w porach tynku renowacyjnego, nie powodując widocznych uszkodzeń. Umożliwia to wyeliminowanie zjawiska pojawiania się wykwitów na powierzchni tynku. Tynki mogą być nakładane na zawilgoconą i zasoloną przegrodę, wcześniej odpowiednio oczyszczoną. Jednak na ich skuteczność wpływa nie tylko poprawna i zgodna z instrukcją aplikacja. By uzyskać pożądany efekt, należy stosować wyłącznie produkty tworzące dany system (niedopuszczalne jest mieszanie systemów - wyroby różnych producentów mają odmienne składy, różnią się rodzajem użytych wypełniaczy, ich uziarnieniem czy wykorzystanym spoiwem. System tynków renowacyjnych składa się z obrzutki, tynku podkładowego wyrównującego, tynku podkładowego magazynującego (aplikowany przy wysokim stopniu zasolenia), właściwego tynku renowacyjnego, warstw wygładzających i wymalowania. Do wymalowania tynków renowacyjnych stosuje się powłoki hydrofobowe i paroprzepuszczalne (czyli np. farby krzemianowe, silikatowe, silikonowe itp.). System renowacyjny dobiera się dla konkretnego obiektu, biorąc pod uwagę warunki hydrologiczne, stopień zanieczyszczenia powietrza, stan obiektu ze szczególnym uwzględnieniem rodzaju materiału konstrukcyjnego, stopień zawilgocenia i zasolenia itd. Skutecznie chronią one przed wilgocią kapilarną i pobieraną z powietrza, ale są nieefektywne, gdy mamy do czynienia z wodą pod ciśnieniem. Nie jest wskazane ich wykonywanie tam, gdzie mur styka się z gruntem. Zabezpieczając mury systemem tynków renowacyjnych należy jednocześnie wykonać poprawną izolację pionową i poziomą, by uchronić budynek przed kapilarnym podciąganiem wody, a także drenaż, co pomoże w wyeliminowaniu przyczyn zawilgocenia.
Mieszanki mineralne o właściwościach hydroizolacyjnychSą to zaprawy produkowane fabrycznie, zawierające cement oraz selekcjonowane kruszywo mineralne o precyzyjnie dobranym uziarnieniu i dodatki w postaci modyfikowanych żywic, związków hydrofobowych itp. Pro
dukty dwuskładnikowe po związaniu są elastyczne dzięki polimerom, które są dodawane albo w postaci wodnej dyspersji, albo znajdują się w składzie suchej zaprawy w postaci związków redyspergowalnych. Produkty jedno-składnikowe po związaniu są sztywne. Zaprawy uszczelniające są paroprzepuszczalne, więc można je aplikować na wilgotnych podłożach. Są one odporne na działanie wody dzięki zawartości substancji hydrofobowych. Znajdują się one w materiale, a także na powierzchni porów powietrznych, co pozwala na wyeliminowanie ryzyka kapilarnego podciągania wody. Do zalet mieszanek mineralnych należą też odporność na promieniowanie UV. Stosowane są zwłaszcza do izolacji strefy rozprysków wody deszczowej na cokołach budynków. Sztywne zaprawy wykorzystywane są zasadniczo w miejscach zagrożonych przez wilgoć gruntową; elastyczne - również przy wyższych zagrożeniach wodą.
Masy bitumiczne
Przeznaczone do izolacji pionowych i poziomych, mają konsystencję płynną lub półpłynną i bazują na asfalcie modyfikowanym. Mogą być rozpuszczalnikowe lub wodorozcieńczalne. Często są modyfikowane żywicami syntetycznymi. Oferowane są produkty jedno- albo dwuskładnikowe, zawierające wypełniacze naturalne i sztuczne. Dzięki dodatkowi specjalnych włókien charakteryzują się podwyższoną odpornością na rozciąganie. Do tej grupy należą m.in. roztwory, emulsje, masy, lepiki asfaltowe. Charakteryzują się one dużym oporem dyfuzyjnym, podatno-ścią na destrukcyjny wpływ promieniowania UV. Należy je też zabezpieczyć przed uszkodzeniami mechanicznymi. Grubowarstwowe, bitumiczne, modyfikowane polimerami masy dwuskładnikowe wiążą na skutek reakcji chemicznej. Dzięki temu są znacznie bardziej odporne na wpływ warunków atmosferycznych niż tradycyjne bitumiczne roztwory czy emulsje, w efekcie zdecydowanie łatwiejsze jest wykonywanie za ich pomocą hydroizolacji, gdyż uzyskują one odporność na opady atmosferyczne już po 60 min. Od nałożenia, a wykop można zasypać po mniej więcej dobie od aplikacji.
Papy i folie hydroizolacyjne
Nowoczesne papy są trwałe, elastyczne, odporne na starzenie, o znacznie lepszych właściwościach izolacyjnych, mechanicznych i wytrzymałościowych niż papy tradycyjne. Masa bitumiczna może być modyfikowana chemicznie np. plastomerem APP lub elastomerem SBS. Mogą być wykorzystywane do wykonania zarówno izolacji poziomej (dwie warstwy papy), jak i pionowej (jedna-dwie warstwy papy).
Folie to produkty wytrzymałe, wygodne, elastyczne, trwałe, proste w montażu - nie wymagają przyklejania do podłoża. Znajdują zastosowanie do wykonywania tak izolacji pionowych, jak i poziomych - przeciwwodnych i przeciwwilgociowych. Od rodzaju izolacji zależy grubość zastosowanej folii oraz sposób łączenia poszczególnych pasów zabezpieczenia. Hydroizolacja z folii może być łączona mechanicznie, poprzez zgrzewanie, klejenie, na zakład.
W izolacjach przeciwwodnych stosowane są także membrany kauczukowo-bitumiczne. Ich zaletą jest m.in. to, że beton, na którym są układane, nie musi być suchy. Ale jako że są na ogół produktami samoprzylepnymi - wymagają zagruntowania podłoża. Obok folii płaskich, stosuje się też grube folie tłoczone, tzw. kubełkowe. Są one wykorzystywane m.in. jako ochrona pionowych hydroizolacji z folii płaskiej lub papy przed uszkodzeniem mechanicznym, pozioma izolacja przeciwwilgociowa, niezależna wentylowana przegroda przeciwwilgociowa. Produkowane są z HDPE, czasami wzmocnione np. siatką z PP, PE, włókna szklanego, i charakteryzują się łatwym montażem, znakomitą odpornością na działanie pary wodnej, gnicie, wysoką wytrzymałością mechaniczną i chemiczną, zwiększoną izolacją termiczną, elastycznością. Warstwa wentylacyjna zabezpiecza przed ciśnieniem hydrostatycznym i pozwala na szybkie wysychanie wentylowane- o materiału. Wytłoczenia mogą mieć kształt okrągły, kwadratowy, gwiaździsty. Membrany kubełkowe mocowane są najczęściej mechanicznie, za pomocą kołków rozporowych albo specjalnych gwoździ. Do izolacji fundamentów obiektu, wokół którego jest drenaż, wykorzystywane są folie kubełkowe zespolone z geowłókniną. Z kolei membrany kubełkowe wzmocnione siatką sprawdzają się jako przeciwwilgociowa izolacja ścian piwnicznych realizowana od wewnątrz.
Bentonit
To skała, która powstała z przeobrażenia tufów i tufitów, o dużej zdolności do pochłaniania wody i pęcznienia. Te właściwości sprawiają, że chętnie bywa stosowana jako materiał hydroizolacyjny. Po umieszczeniu minerału pomiędzy warstwami specjalnej wykładziny, ma ograniczoną możliwość pęcznienia i po uwodnieniu staje się przegrodą dla wody. Wykonuje się z niego głównie ciężkie izolacje przeciwwodne. Dostępny jest w postaci paneli lub membran.
Beton wodoszczelny
To materiał drogi, ale nie wymaga wykonywania dodatkowych warstw hydroizolacji. Polecany jest przede wszystkim do budowy obiektów na terenach o trudnych warunkach gruntowo-wodnych, o słabej przepuszczalności, z wysokim poziomem wód gruntowych. Zapewnia całkowitą szczelność, a jego charakterystyczną cechą jest to, że barierę przeciwwodną stanowi masa elementu konstrukcyjnego - płyta fundamentowa i ściany.
W pionie i w poziomie
Przed wykonaniem zabezpieczenia niezbędne jest więc precyzyjne określenie warunków hydrologicznych i dobór optymalnej w danym przypadku izolacji. Skuteczność wykonanych prac zależy również od jakości i poprawności wykonania hydroizolacji, zastosowania właściwych materiałów. Ważne jest, by hydroizolacja charakteryzowała się szczelnością i ciągłością, przy czym może stanowić ona układ jedno- lub wielowarstwowy. Działania zabezpieczające przyziemie muszą być prowadzone dwukierunkowo: osuszenie i hydroizolacja.
Uszczelnianie może być:
a) pionowe - chroni elementy budynku posadowione poniżej poziomu gruntu oraz cokół przed negatywnym wpływem wód gruntowych, opadowych i wilgoci. Układa się ją na całej powierzchni zewnętrznej pionowych ścian fundamentowych. Musi być wykonana we wszystkich budynkach podpiwniczonych .W przypadku już istniejących budynków wymaga odkrycia, oczyszczenia ich i osuszenia ścian fundamentowych, a następnie położenia nowych warstw izolacji przeciwwodnej i przeciwwilgociowej. Do najczęściej stosowanych materiałów należą głównie impregnaty hydrofobowe, tynki renowacyjne, zaprawy uszczelniające, powłoki bitumiczne, folie izolacyjne itp. Może nią być np. mineralna, paroprzepuszczalna zaprawa wodoszczelna Dołączona z membraną kubełkową, (która - dzięki znajdującym się na niej wytłoczeniom - pozwala na wysychanie muru.
b) poziome - izolacja układana na ławie fundamentowej i w poprzek wszystkich, tak wewnętrznych, jak i zewnętrznych, ścian fundamentowych. Chroni przed kapilarnym podciąganiem wody z gruntu. Jest wymagana w budynkach podpiwniczonych i niepodpiwniczonych, niezbędne jest jej dokładne i staranne połączenie z izolacją podłogi na gruncie. Wykonuje się ją najczęściej w miejscu, gazie ława styka się ze ścianą fundamentową oraz tam, gdzie ściana fundamentowa styka się ze ścianami parteru. W obiekcie istniejącym położenie nowej izolacji poziomej oznacza konieczność odkrycia ław fundamentowych. Do jej wykonania stosowane są najczęściej metody mechaniczne, iniekcji, elektroosmozy, promieniowania elektromagnetycznego.
Aby prace hydroizolacyjne przyniosły pożądany efekt, niezbędne jest idealne połączenie izolacji poziomej i pionowej. Tę pierwszą wykonuje się zasadniczo z materiałów rolowych albo z kilku warstw mineralnych materiałów hydroizolacyjnych. Do realizacji drugiej stosowane są bitumiczne masy szpachlowe, wodoszczelny beton, elastyczne zaprawy wodoszczelne i wielowarstwowe materiały rolowe. Ochronę przed wilgocią gruntową zapewniają powłoki bitumiczne, zaprawy i tynki wodoszczelne. Jeśli niemożliwe jest zabezpieczenie ścian zewnętrznych, izolację wodną można wykonać od strony piwnicy stosując zaprawy i tynki wodoszczelne na ścianach, a na posadzkach - materiały bitumiczne rolowe, powłoki bitumiczne, izolacje mineralne albo jastrychy wodoszczelne.
Aby zabezpieczyć konstrukcję przed wpływem wody okresowo spiętrzającej się i wody gruntowej, wykonuje się izolację z bitumicznych mas szpachlowych, betonu wodoszczelnego albo wielowarstwowych izolacji z materiałów rolowych.
Żródło: Efachowiec
Ochrona ścian przeciw wilgoci.
Ochrona ścian przeciw wilgoci.
Taras ziemny z nawierzchnią trawiastą
Taras ziemny z nawierzchnią utwardzoną kostką
Taras ziemny na płycie betonowej
Taras nad gruntem, konstrukcja drewniana
Taras nad gruntem, konstrukcja żelbetowa